SOMALİ’DE GÖRDÜKLERİM

1960 yılında bağımsızlığına kavuşan, dünyanın en fakir ülkelerinden biri olan Somali’deki açlık görüntüleri yıllardır artarak sürüyor. Son yıllardakiler farklı boyutlara ulaştı.

Bu satırların yazarı İsa Kayacan, Türk Kızılay’ı aracılığıyla Somali’ye götürülen toplam 2019 tonluk gıda yardımının mülteci kamplarıyla, ilgili kuruluşlar ve Somali halkına dağıtımının yapılması için oluşturulan tanıtım ekibi içerisinde, Basın- Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü temsilcisi olarak 28 Kasım 1985’de Somali’ye hareket edinilip, 25 Aralık 1985 tarihinde dönülen, “Basın mensupları” arasında yer almış, gıda yardımının yerinde dağıtımı konusunda tespitlerde bulunarak, dönüşte, “Türkiye’nin Gıda Yardımı Yaptığı Somali’de Gördüklerim” adıyla, 48 sayfayla kitaplaştırılmıştır.

İsa Kayacan Somali’de gördüklerini, aynı adla (Türkiye’nin gıda yardımı yaptığı, “Somali’de Gördüklerim” ana başlığıyla, tespit ve röportaj serisi olarak; Orta Doğu Gazetesinin (05 Mart 1986 ), Burdur Gazetesinin (08 Mart 1986), 24 Saat Gazetesinin (11.03.1986) tarihlerinde başlayan yayınlarıyla kamuoyuna duyurmuştur.

Ayrıca, “Somali’de Gördüklerim” başlıklı İsa Kayacan imzalı, 1986 yılının ilk aylarında, Karınca Dergisi, Antalya Ekspres Gazetesi, Yeni Meram Gazetesi, Son Havadis Gazetesi gibi yayın organlarında yer almış;, Somali çıkışlı İsa Kayacan imzalı şiirler, Burdur Yenigün, Burdur, Sivas Anadolu, Ceyhan İleri, Tefenni’nin Sesi, Mardin Öncü, Tokat Birikim, Turhal Uyanış, Denizli Ticaret ve Ekonomi, Kooperatif Postası, gibi gazetelerde yayınlanmışlardır.

Bu arada, merkezi Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de bulunan Vektor Neşirlerevi’nce yayınlanan, İsa Kayacan’ın şiirlerinin bir araya getirildiği “Sevgi Yumağı” adlı kitabın 86, 87 ve 88 nci sayfalarında İsa Kayacan’ın “Afrika’ya Yardım Marşı” ve “Somali” adlı şiirleri yer almıştır.

Somali, bir kuzey batı Afrika ülkesi... Başşehri, Mogadişu Yüzölçümü 637. 657 km2, olup nüfusu bir milyon dolayındaki mülteciler dâhil beş milyon civarında. 1975 yılında topraklar kamulaştırılmıştır. 1985 yılı verilerine göre, ülkenin çeşitli yerlerinde bulunan 41 ayrı kampta mülteciler yaşıyor. Somali’de kötü beslenmenin sonucu olarak ortaya çıkan sıtma, verem gibi hastalıklar yaygındır.

20 Kasım 1985 tarihinde, İskenderun Limanından Somali’nin Berbera şehrine hareket eden Kayseri adlı gemi 28 Kasım 1985 tarihinde şehirdeki limana varmıştır.

Söz konusu gemide bulunan Berbera şehrinde boşaltılan gıda maddelerinin yüzde 40’ı Somali halkına, yüzde 60’ı ise mülteci kamplarındaki vatandaşlara dağıtılmıştır.

Somali’nin 2 nci büyük şehri olan, Hargeisa bölgesinde 13 mülteci kampı bulunuyor. Bunlardan; Bixin mülteci kampı, 220 km uzaklıkta 35.764 kişi yaşıyor. Ganet- B Mülteci kampı, 6 km uzaklıkta 26 bin kişi yaşıyor. Darbı Hoore mülteci kampı 217 km uzaklıkta 17 bin 500 kişi yaşıyor.

Kamplarda yönetici ihtiyacının giderilmesi için aralarında seçim yapılıyor. Mülteci sorunu 1977 yılında gündeme gelmiş, 1979 yılında sayı 1,5 milyona ulaşmış. Kamplarda ayda üç defa dağıtım yapılıyor. Genelde fert başına verilenler; Prinç 250 gr, Hurma 15 gr, Yağ 30 gr, Mısır, süt, soya karışımı 50 gr, Süt tozu 30 gr, Buğday unu 100 gr (Toplam 475 gr).

Yardım alanlar yorgun, yorgun gidiyor. Bir kadının aldığı yardım malzemesi, başında taşınıyor. Kadının resmi çekilmek istenince duruyor, poz veriyor.

Kuzey Batı Bölgesi Milli Mülteci Komisyonu Başkanı, Botan Barre Jamatarre; “Bizim Uluslar arası kuruluşların yardımı olmadan bu yükün altından kalkmamızın mümkün olmadığını kabul ediyoruz. Türk toplumuyla, Türk hükümetine derin saygılarımızı sunarız. Biz bundan gurur duyuyoruz, zira siz Müslümansınız” diyor ve ekliyor: Burada Osmanlılar hâkim durumdaymış. Eserler bırakmışlar. Sizi halkımız unutamaz. Türkiye’nin merkezinim Ankara olduğunu, halkımız çok iyi bilir.

Bu satırların yazarı İsa Kayacan’ın, Türkiye’nin 1985 yılında gıda yardımı gönderdiği, Basın- Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü temsilcisi olarak basın mensuplarıyla birlikte gittiği Somali’de 28 Kasım -25 Aralık 1985 tarihleri arasında incelemelerde bulundu. Gördüklerini “Somali’de Gördüklerim” adıyla kitaplaştırdı, gazete ve dergilerde yayınlandı.

İsa Kayacan’ın, merkezi Bakü’de bulunan Vektor Neşirlerevi yayınları arasında 2008 yılında yayında yayınlanan “Sevgi Yumağı” adlı kitabında yer alan “Afrika’ya Yardım Marşı” ve “Somali” adlı şiirlerini aşağıya alıyoruz efendim:

AFRİKAYA YARDIM MARŞI (İsa Kayacan- 1985)

Cumhurbaşkanımızca, kampanyalar başlatıldı,

Her fırsatta, önemiyle gereği anlatıldı,

Türklüğün sevgisiyle, Afrika’ya uzanıldı,

Müslüman kardeşlerimiz, yeniden kazanıldı,

Her gün büyüyor Afrika ülkelerinde açlık,

Haydi, haydi Türkiye’de yardım çığırı açtık.

Uzaklarda çoluk, çocuk bir lokma ekmek için,

Hepsi hüzünlü bekleyişleriyle çırpınmakta,

Karınlarının doyduğunu görebilmek için,

Yokluğa yokluk, ekleyişleriyle çırpınmakta.

Hergün büyüyor. Afrika ülkelerinde açlık,

Haydi, haydi Türkiye’de yardım çığırı açtık.

Türkiye’den kardeşçe yardım elleri uzanır,

Açlıktan etkilenen Afrika ülkelerine…

Buruk yüzler, kömür gözlerle, dillerde duadır,

Götürülen yardımlar, Afrika ülkelerine.

Her gün büyüyor, Afrika ülkelerinde açlık,

Haydi, haydi Türkiye’de yardım çığırı açtık.

SOMALİ (İsa Kayacan- Berbera- Kasım 1985)

Yıllar önce yaşayan Osmanlılar,

Somali halkı arasında, halâ hatırlılar.

Selâm verince, içten alıyorlar,

Müslüman oluşumuzdan, yakınlık duyuyorlar.

İtalya, Fransa, İngiltere’nin, izleri var,

Halkının yorulmak bilmeyen, simsiyah dizleri var,

Başşehri Mogadişu, ötekilerden çok farklı,

Yeşillik içindeki,

Bazı binalar altı- yedi katlı,

Muzları var, iki insan doyurur,

Kadınları var, pek çok çocuk doğurur.

Meyveleri var, nedir bilemedik,

Ama “yiyemeyiz” diyemedik.

Alışverişleri var,

Dükkânları öğleden sonra kapalı,

Hep düşündük, neyi nereden almalı?.

Sıcaklık zirvede, insan yakıyor,

Çocuk ve kadınlar,

Kaldırımlarda sigara satıyor.

Mülteci kampları var, yaşayanlar dermansız,

Onlar için önce gıda, sonra teknoloji gerekli,

Somali’de Osmanlı’nın izi var, mührü var.